Kontrakt Terapeutyczny

Czym jest kontrakt terapeutyczny, dlaczego etyka wymaga, by go zawrzeć najlepiej w formie pisemnej, co powinno się znaleźć w kontrakcie terapeutycznym.

Terapia bez Umowy?

Kiedy idziemy do jakiegoś sklepu, czy chcemy zawrzeć jakąś umowę powinniśmy wiedzieć na co się piszemy. Nie inaczej jest z terapią.

Ktoś powie:

• no nie, to jakieś drętwe, podpisywanie umów z terapeutą, przecież to szczególna relacja.

ja powiem:

• dokładnie, ponieważ jest szczególna wymaga ochrony.

Wiecie, ile razy prosiłam o informację wprost, jeśli zrobię coś nie tak? Że to ważne dla mnie jako dla terapeuty, że pozwala mi się rozwijać, że jestem człowiekiem, że popełniam błędy. A wiecie, ile razy dostałam taką informację?…

Zasady i tak są

No właśnie. Tak samo jest z zadawaniem pytań na temat terapii. Nawet, jeśli ktoś je ma, istnieje duże ryzyko, że ich nie zada.

• nie będę się czepiać
• nie wypada
• terapeuta wie przecież lepiej
• wyjdę na roszczeniową

Problem polega na tym, że nawet jeśli o tym nie porozmawiamy, te zasady i tak istnieją, tyle że ty ich nie znasz i mogą cię zaskoczyć:

• co się dzieje, jeśli spóźnię się na sesję?
• ile razy mogę nie przyjść?
• jakie są zasady poufności informacji?
• czy terapia może nagle zdrożeć? (mimo, że nie powinno tak się dziać to w różnych miejscach tak się dzieje i możecie zostać o tym poinformowani smsem!)

Kontrakt Terapeutyczny jest Etyczny

W kodzie etycznym APA (amerykańskie towarzystwo psychologiczne) jest jasno powiedziane, że taki kontrakt musi zostać zawarty. Są zawarte konkretne elementy jakie tam powinny się znaleźć oraz, że należy wyjaśnić wszelkie wątpliwości osoby z którą ten dokument podpisujemy.

Czym więc jest kontrakt?

Umowa zawarta pomiędzy pacjentem a terapeutą. Pozwala wyjaśnić wszelkie wątpliwości i niedomówienia. Dzięki kontraktowi pacjent dokładnie wie, jakie są zasady terapii. Nasze kontrakty obejmują obydwie strony, zarówno terapeutę jak i pacjenta. Wynika to z orientacji terapeutycznej którą stosujemy; Psychoterapia Dialektyczno—Behawioralna podkreśla partnerskie podejście do pacjenta. Jeśli pacjent ma być punktualny, to tym bardziej terapeuta, skoro pacjent płaci, jak odwoła w ostatniej chwili, tak samo ja robię darmową sesję- jeśli tak zrobię (nie widzę powodów, żeby było inaczej).

Co według mnie powinno absolutnie znaleźć się w kontrakcie:

Ryzyko

Jakie są skutki uboczne i ryzyko leczenia (bo zawsze takie istnieją)? Terapia może nie zadziałać, ale nawet działająca może mieć skutki uboczne. Prosty przykład: jeśli staniemy się asertywne– nasze relacje mogą się bardzo zmienić, możemy wręcz utracić niektóre z nich.

Finanse, Odwoływanie Sesji, Kontakty

Jakie są płatności? Czy mogą się zmienić? Kiedy można najpóźniej odwołać wizytę? czy rozmowy telefoniczne, opinie są dodatkowo płatne? Jak można skontaktować się z psychologiem pomiędzy sesjami? Jak długo będę czekać na odpowiedź?

Poufność informacji i danych

W jakich przypadkach psychoterapeuta jest zwolniony z tajemnicy zawodowej. Jakiego kodeksu etycznego przestrzega. Czy pacjent zezwala na superwizowanie swojego przypadku. Czy pacjent zezwala na opis swojego przypadku. Nagrywanie? Jak będą przechowywane nagrania.

Dodatkowe ustalenia kontraktu terapeutycznego

Pozostałe punkty mogą się różnić w zależności od ustaleń i typu terapii. W przypadku osób z tendencjami samobójczymi, z pewnością byłby punkt o zaprzestaniu zachowań zagrażających życiu i zastosowaniu protokołu bezpieczeństwa ustalonego na sesji. W przypadku nastolatków ustala się szczegółowo zasadę poufności, ponieważ ta grupa pacjentów ma tutaj szczególne, często uzasadnione obawy. Jeżeli ktoś wielokrotnie przerywał terapię może mieć w kontrakcie ustalenie dotyczące kończenia terapii. Jeżeli ktoś przychodzi leczyć się z depresji, którą w DBT leczy się techniką aktywizacji behawioralnej, to może to być zawarte w kontrakcie.

Kontrakt terapeutyczny wyjaśnia obawy

Może wydawać się to bardzo sformalizowane, ale z mojego doświadczenia wynika, że ludzie raczej lubią kontrakty. Przy okazji omawiania punktów w kontrakcie mogą wyjaśnić swoje obawy. Często osoby boją się, że będą zmuszane do mówienia o bolesnych sprawach, na co nie są gotowe, albo że zostaną zmuszone do podjęcia drastycznych zmian w swoim życiu. Kontrakt pozwala oddemonizować terapię i daje poczucie bezpieczeństwa i pewność, że osoba dokładnie wie na co się pisze.

Pisemny kontrakt pozwala też zajrzeć do niego, kiedy nie mamy kontaktu z terapeutą i sprawdzić ustalenia formalne.

Poniżej zupełnie przykładowy kontrakt terapeutyczny. Kontrakt Centrum DBT jest o wiele bardziej szczegółowy i zawiera wyżej wymienione elementy a także o wiele więcej. Stawiane przed nowymi dylematami etycznymi czasami dodajemy do niego nowe punkty.

ps. jeśli interesują was nasze zasady terapeutyczne można poczytać o nich w naszym dziale FAQ 

APA: Ethical Principles of Psychologists andCode of Conduct
Motta, R. W. (1981). Use of Contracts in Psychotherapy. Psychological Reports, 49(1), 319–325. doi:10.2466/pr0.1981.49.1.319