Encyklopedia Emocji

Osoby, które mają trudności z regulacją swoich emocji, często nie potrafią ich nazywać. Emocjonalna osoba, jest taką Dorotką, którą porywa trąba powietrzna (emocja); nie wie co się dzieje, a kiedy żywioł się wyciszy, nie do końca pamięta, co się stało po drodze (co mówiła, robiła), jednak znajduje we włosach jakieś dziwne rzeczy z Krainy Oz (konsekwencje swojego zachowania). Inna grupa osób nieregulujących emocji, czuje tylko dwie emocje: wkurzenie i brak wkurzenia, a jeszcze inni mówią, że ich emocje są niczym spowijająca je mgła. Czasami każdy z nas może mieć kłopot z rozpoznaniem tego, co czuje, emocje mogą być skomplikowane. Ja wtedy zaglądam do encyklopedii emocji, dzięki niej mogę odkryć, jaka to może być emocja, a kiedy już to wiem, stosuje metody odpowiednie do niej (działanie przeciwne do tego, co podpowiada emocja).

SMUTEK: różne odcienie smutku

Smutek można odczuwać w różnej intensywności, od delikatnej melancholii, przez zdołowanie, aż do rozpaczy, czy desperacji.

smutna, zmartwiony, cierpiąca, tęskniący, w agonii, pełna żalu, nieszczęśliwy, odrzucona, wyalienowany, rozczarowana, zdołowany, załamana, w żałobie, niezadowolony, w rozpaczy, pokonana, w desperacji, zraniony, bez nadziei

Smutek jest nam potrzebny

Jest emocją, która odbiera energię, izoluje, raczej nie przepadamy za tym stanem. Jednak,  jak każda emocja, również smutek ma swoje ważne funkcje: jest naturalną i normalną odpowiedzią na poczucie utraty (osoby, celu). Dzięki smutkowi wiemy, co jest dla nas ważne i próbujemy to zdobyć. To smutkiem komunikujemy innym, że potrzebujemy pomocy.

Myśli w Smutku

W tym interpretacje (tendencja do dodawania znaczenia do sytuacji, czy interakcji z innymi ludźmi). W smutku wydaje nam się, że zawsze było beznadziejnie, i przyszłość też będzie okropna, a my sami jesteśmy do bani.
Przykładowe myśli/interpretacje:

  • Wiara, że separacja od bliskiej osoby będzie trwała wiecznie, nigdy się nie skończy.
  • Myślenie o tym, że jest się bezwartościowym człowiekiem.
  • Myślenie o tym, że nie dostanie się tego, czego się chce, czy potrzebuje.
  • Myślenie o tym, że nie ma nadziei.

Emocje Wtórne- Metaemocje

Jakakolwiek emocja (złość, irytacja, lęk, poczucie winy, wstyd może pojawić się jako emocja wtórna (metaemocja) czyli emocja z powodu własnych emocji. Jeśli uważam, że smutek jest tylko dla mięczaków, nie akceptuję takiego stanu, to będę czuć się jeszcze gorzej (na przykład smutna+ będę odczuwać wstyd, bo jestem takim słabym człowiekiem).

Fizyczne Objawy Smutku

Fizycznie objawy smutku, są podobne do objawów depresji, jednak smutek to nie depresja tu poradnik dla osób w depresji

  • Odczucie zmęczenia, braku energii.
  • Chęć nie wstawania z łóżka.
  • Odczucie, że nic nie sprawi przyjemności.
  • Ból w piersiach.
  • Odczucie pustki.
  • Płacz, łzy, szloch.
  • Odczucie, że nie można przestać płakać, lub, że jeśli się zacznie płakać, to wtedy nie będzie można już przestać.
  • Trudność w przełykaniu. Brak tchu.
  • Odczucie, że kręci się w głowie.

Zachowanie w Smutku

  • Smutny wyraz twarzy.
  • Brak aktywności, siedzenie, leżenie.
  • Spowolnione ruchy.
  • Garbienie się.
  • Izolowanie się.
  • Poddanie się.
  • Małomówność.
  • Mówienie smutnych rzeczy.
  • Okazywanie innym swoich humorów.
  • Skarżenie się innym na swój smutek

Konsekwencje uczucia smutku

  • Widzisz tylko negatywne strony.
  • Patrzysz na świat, życie pesymistycznie.
  • Krytykujesz, obwiniasz siebie.
  • Masz postawę bez żadnej nadziei.
  • Masz koszmary, kiepsko śpisz.
  • Masz problemy z apetytem.
  • Depersonalizacja, dysocjacja, odrętwienie, szok.
  • Przypominasz sobie inne sytuacje, kiedy byłaś smutna.
  • Przypominasz sobie inne osoby, które sprawiły ci przykrość.
  • Wyobrażasz sobie inne negatywne, smutne wydarzenia.
  • Złość, wstyd, strach, lub inne negatywne emocje.

Praca ze smutkiem

Jeśli smutek jest nieuzasadniony, czyli niekonstruktywny albo trwa zbyt długo, , możemy go regulować. Regulujemy go, działając przeciwnie do tego, co chcemy robić. (możemy stosować metody radzenia sobie w depresji). W skrócie:

  • Stań się aktywna/ny, zbliżaj się zamiast unikać.
  • Rób rzeczy, które sprawiają, że czujesz się kompetentna/ny i pewna/ny siebie.
  • Bądź z ludźmi, nie izoluj się.

Smutek, a depresja

Chociaż smutek (choćby w żałobie) jest do depresji podobny, nie jest tym samym. Są ludzie, którzy myślą, że ich depresja to “tylko smutek”; z kolei inni smucą się i boją, że to depresja. Czym więc się różnią. Emocje przychodzą i odchodzą, a depresja trwa. W smutku mamy momenty śmiechu, czy lepszego nastroju, depresja spowija nas jak gęsta czarna mgła. Depresja może przyjść niezależnie od zewnętrznej sytuacji, smutek ma powód.

Żałoba, a depresja

W żałobie oczywiście jesteśmy smutni, tutaj kryterium trwania może nie być adekwatne do rozróżnienia jej od depresji. W żałobie smutek nie opuszcza nas przez dłuższy czas. Psychologowie, czy badacze mają spory problem, żeby to ustalić. Wymaga to diagnozy profesjonalisty. Myślę, że ostatecznym kryterium jest nasze cierpienie i funkcjonowanie: jeśli żałoba nie mija, a my nie możemy dojść do siebie i nasze życie bardzo na tym cierpi, być może żałoba zamieniła się w depresję.

Test: żałoba, czy depresja

 

Test PBPI powstał, by wstępnie ocenić, czy żałoba przeszła w depresję. Nie ma on mocy diagnostycznej, nie został przebadany, tym bardziej moje tłumaczenie nie ma takiej mocy. To tylko wskazówki, które może pomogą Ci zebrać się i umówić do psychologa. 

Inwentarz fenomenologii okresu po żałobie (The Post-Bereavement Phenomenology Inventory PBPI)

autorstwa prof. Ronald Pies

Osoby, które doświadczyły niedawną, dużą utratę, mogą reagować na różne sposoby. Nie ma “dobrych” czy “złych” odpowiedzi w tym kwestionariuszu. Przeczytaj wszystkie stwierdzenia i w każdym wierszu wybierz jedno (lewa lub prawa kolumna) które lepiej opisuje jak się czułaś/eś, myślałaś/eś, zachowywałaś/eś w ostatnich 1-2 miesiącach.

 

PBPI

Jestem w rozpaczy prawie cały czas i prawie zawsze czuję beznadzieję, kiedy myślę o przyszłości.

 

Czuję smutek przez większość czasu, ale wierzę, że w końcu będzie lepiej.

Mój smutek lub depresyjny nastrój jest stały i nie poprawia się przy pozytywnych wydarzeniach, aktywnościach, czy ludziach.

Mój smutek lub depresyjny nastrój zwykle przychodzi w “falach” lub nagłych “ukłuciach” i są wydarzenia, aktywności, czy ludzie, którzy sprawiają że czuję się lepiej.

Kiedy przypomnę sobie o swojej stracie (bliskiej osoby, przyjaciela, pracy itp.), czuję wyłącznie ból, zgorzknienie albo złe wspomnienia.

Kiedy przypomnę sobie o swojej stracie (bliskiej osoby, przyjaciela, pracy itp.), często czuję intensywny żal albo mam bolesne wspomnienia, ale czasami mam dobre myśli i przyjemne wspomnienia.

Prawdopodobnie nigdy nie będę się już czuł jak “dawny ja”.

Teraz jest naprawdę ciężko, ale mam nadzieję, że z czasem będę się czuć bardziej jak “dawny ja”.

Czuję się jaj osoba bez wartości która robiła głownie złe rzeczy w życiu i zawiodła swoich przyjaciół, rodzinę i najbliższych.

Czuję, że w gruncie rzeczy jestem dobrą osobą i że zwykle robiłem, co tylko mogłem dla swoich przyjaciół, rodziny i najbliższych.

Ostatnio jestem w stanie myśleć wyłącznie o sobie i o tym jak źle się czuję; prawie nie myślę o przyjaciołach, rodzinie, najbliższych, za wyjątkiem, kiedy obwiniam się za swoje porażki.

Mimo że jestem mniej  towarzyski, przyjazny i otwarty od czasu mojej utraty, nadal dużo myślę o moich przyjaciołach, rodzinie i najbliższych, często towarzyszą temu przyjemne emocje.

Kiedy przyjaciele albo rodzina dzwoni/odwiedza mnie i próbuje mnie rozweselić, nie czuję nic, albo nawet czuję się gorzej.

Kiedy przyjaciele albo rodzina dzwoni/odwiedza mnie i próbuje mnie rozweselić, zwykle odzyskuję animusz na jakiś czas i cieszę się kontaktem społecznym.

Często mam  natarczywe i myśli lub impulsy o zakończeniu swojego życia i często myślę, że byłoby lepiej gdybym był martwy.

Czasami czuję jakbym stracił część mnie i chciałbym połączyć się z osobą, czy częścią mojego życia, której mi brakuje, ale nadal myślę, że warto żyć

Prawie nic co lubiłem kiedyś robić (czytanie, słuchanie muzyki, sporty, hobby itp) nie pociesza mnie, ani nie dodaje otuchy.

Rzeczy, które zawsze lubiłem robić (czytanie, słuchanie muzyki, sporty, hobby itp) dają mi trochę pocieszenia i otuchy, przynajmniej na jakiś czas.

Wewnątrz siebie czuję się “spowolniony”, jakby moje ciało i umysł utknęły, czy zamarzły, i jakby sam czas stał w miejscu.

Moja koncentracja nie jest tak dobra jak zwykle, ale moje ciało i umysł nie są spowolnione, a czas mija w normalny sposób.

 

Test: żałoba, czy depresja, Wynik

Jeśli większość twoich odpowiedzi wybrałaś/ eś z lewej kolumny może to oznaczać, że twoja żałoba przeszła w depresję i dlatego wymaga leczenia.. Jeśli z prawej to raczej nie. Mieszane odpowiedzi mogą oznaczać skomplikowaną żałobę*, więcej tutaj (ang).
UWAGA, taki test nie zastąpi diagnozy, ani wizyty u psychologa!!!
Jeśli cierpisz, albo masz myśli samobójcze ZWRÓĆ SIĘ PO POMOC.

*aktualnie odchodzi się od tego, że żałoba może wymagać leczenia, natomiast depresja to co innego- oczywiście depresję leczymy.