Maszyna do pisania i zamek z papieru.

Wpisz swój adres e-mail poniżej i zapisz się do naszego newslettera

Teoria Millona: rola osobowości i jej domeny

Nowa autorka  – Anita Kręgielewska i nowy cykl: osobowość, zaburzenia osobowości według Teorii Millona, z podziękowaniami dla Instytutu Millona za zgodę na tłumaczenie.

Jeśli chcecie poczytać, co Millon ma do powiedzenia o podtypach zaburzeń osobowości w bardziej strawny sposób (mniej specjalistyczny, to tutaj spis zaburzeń osobowości, który udało nam się już opracować według Jego teorii:

zaglądajcie, bo będziemy wszystkie uzupełniać (niebawem bierno-agresywna)

Rola osobowości w zdrowiu psychicznym

 

millon-rola-osobowosci

O osobowości należy myśleć jak o indywidualnym, psychologicznym układzie odpornościowym. Większość niezintegrowanych diagnoz, a także terapia, mają tendencję do koncentrowania się jedynie na redukcji symptomów. Lepszym podejściem jest zwiększenie przystosowania tego układu, a tym samym zredukowanie symptomatologii zarówno teraz, jak i w przyszłości.

Podobnie jak w układzie immunologicznym (odpornościowym), na powyższym wykresie osobowość jest wyraźnie zaznaczona, jako filtr pomiędzy częstymi przyczynami psychologicznego stresu np. relacyjnymi, finansowymi, dobrostanu itp., a pojawieniem się objawów psychologicznych takich jak: niepokój, czy depresja.

Kwestionariusz oraz Indywidualne Interwencje Millona są unikalnie skoncentrowane na tym właśnie celu.

Ponieważ osobowość jest położona centralnie, nasuwa się pytanie w jaki sposób można ją najlepiej opisać i zmierzyć biorąc pod uwagę system klasyfikacji, a także jakie wprowadzić interwencje w celu jej wzmocnienia oraz doskonalenia. Ta perspektywa musi być niezawodna, rzetelna, a jednocześnie obejmować różnice indywidualne i systemowe (np. poznawcze, biofizyczne, interpersonalne itp.).

Millon (1990;2011) przewiduje taki system w swojej teorii ewolucji.

Główne Komponenty Osobowości

 

Dlaczego warto skorzystać z Teorii Ewolucji, by opisać osobowość?

Elementy teorii ewolucji były wprowadzone przez Millona w książce w 1990 r, ze względu na jego przekonanie, że jej podstawowe zasady funkcjonują we wszystkich aspektach natury i przedsięwzięciach naukowych, od kosmologii na jednym końcu, do ludzkich interakcji na drugim.

Podstawy Ludzkiej Motywacji – Trzy Bieguny

 

Powołując się na podstawowe prawa ewolucji, Millon opisał główne ,,cele motywacji’’, należące do biologii ewolucyjnej, oraz ich związek z osobowością. Różne konfiguracje tych celów motywacji, prowadzą do powstania unikalnych strategii osobowości wraz z przejawami podstawowych wymiarów osobowości opisanymi w dalszej części.
Podstawowe cele motywacyjne zostały uporządkowane na trzech biegunach (przeciwieństwach): Egzystencja, Adaptacja i Replikacja.

Egzystencja, Biegun: Przyjemność – Ból
Pierwszy cel, Egzystencja bierze pod uwagę podstawowe strategie przetrwania, zarówno dla cząstek nuklearnych, roślin, czy ludzi. Polaryzacja, która reprezentuje ten cel to: poprawa życia versus ochrona życia (albo przyjemność vs. ból).

Ta pierwsza dotyczy orientacji osoby  w kierunku poprawy jakości życia; druga kieruje osoby z dala od działań lub środowisk, które zagrażają jej istnieniu. Może się to przejawiać w działaniach takich jak: poszukiwanie spełnienia bez względu na bezpieczeństwo emocjonalne, vs wahanie się i/lub wycofanie się w przypadku źródła dyskomfortu społecznego.

Adaptacja, Biegun: Aktywność-Pasywność

 

Po zapewnieniu sobie egzystencji, organizm/osobowość musi być podtrzymana poprzez wymianę energii i informacji ze swoim otoczeniem. Drugi cel motywacyjny dotyczy Adaptacji, która jest również definiowana jako polaryzacja dwuczęściowa. Na jednym krańcu znajduje się orientacja pasywna, która jest tendencją do dostosowywania się do swojego otoczenia, a na drugim krańcu znajduje się aktywna orientacja lub tendencja do modyfikowania otoczenia, by było one bardziej odpowiednie dla osobowości lub organizmu. Dowód tego celu znajduje się w ludziach ,,podążających z tłumem’’ versus ,,dostających to na co zasłużyli’’.  Podobnie jak w przypadku Istnienia oraz następnego celu i tu występuje wiele wariantów.

Replikacja, Biegun: Ja-Inni

 

Chociaż organizm/osobowość może być dobrze zaadaptowana do swojego otoczenia, istnienie wszystkich form życia jest ograniczone w czasie. Dlatego też rozwijają one cel replikacji, czyli pozostawiają po sobie potomstwo (w organizmach) lub umieszczają swoje interpersonalne zainteresowania (w osobowości). Strategie te odzwierciedlają to, do czego biolodzy nawiązywali w strategiach R (dużo potomstwa, wysoka umieralność) vs strategie K (mało potomstwa, obszerna opieka). Z psychologicznego punktu widzenia pierwsza z nich jest skierowana w stronę działania, które maksymalizuje samą reprodukcję; tu organizmy są egoistyczne, nieczułe, bezmyślne i społecznie obojętne. Natomiast druga strategia działa w kierunku ochrony oraz utrzymania krewnych lub potomstwa; to prowadzi do społecznej afiliacji , intymności, opiekuńczości, troski.

 

Domeny Osobowości

 

millon-bieguny-ewolucyjne-osobowosc-domeny-funkcjonalne-strukturalne

Ekspresja, wyrażanie osobowości: Osiem Obszarów Strukturalnych/Funkcjonalnych

 

Oprócz tych podstawowych celów motywacji, teoria ewolucyjna określa osiem obszarów, cztery funkcjonalne oraz cztery strukturalne, stanowiące ekspresję osobowości, zgodną z tradycyjnymi założeniami myślenia. Te również współtworzą Skalę Grossmana.

Obszary Funkcjonalne

Obszary te, zgodnie z założeniami Millona (2011) są dynamicznymi procesami, współtworzą układ radzenia sobie między jednostką, a otoczeniem. Przejawiają się, jako działania mające na celu wyregulowanie życia wewnętrznego oraz zewnętrznego. Są one następujące:

Ekspresja Emocji: dawniej znana jako ,,Ekspresyjne zachowania’’, są to zewnętrzne zachowania wynikające ze stanu afektywnego człowieka.

Zachowania Interpersonalne:  jest to życie relacyjne, interaktywny styl danej osoby. Zachowania interpersonalne oraz wspomniana ekspresja emocji składają się na behawioralne aspekty osobowości.

Style Poznawcze: jest to jakość oraz treść uwagi i skupienia charakterystyczny dla danej osoby, a także jej metoda organizowania i syntetyzowania informacji z otoczenia. Style poznawcze wraz z  obrazem siebie zawierają się w fenomenologii człowieka.

Dynamika Intrapsychiczna: dawniej zanana jako  ,,Mechanizmy Regulacyjne’’, są to procesy wewnętrzne jednostki pośrednio obserwowalne jako akty rozwiązywania konfliktów; potrzeby gratyfikacji (nagrody) i samoobrony. W dużej mierze są analogiczne do mechanizmów obronnych..

Obszary Strukturalne

Millon (2011) opisuje je jako zagadnienia głębsze, bardziej ,,zestawy’’ szablonów osadzonych w osobowości, które dostarczają orientację dla obszarów funkcjonalnych. Nie są one zauważalne bezpośrednio; dostępne dla innych w oparciu o wnioskowanie oraz samoopisie. Są one następujące:

Obraz Siebie: identyczność, lub różnica jednostki porównywanej do innych oraz refleksja tej osoby nad poczuciem siebie- jako obiektu.

Intrapsychiczne Treści: dawniej znane jako ,,Reprezentacja Obiektu’’. Są to ogólne oczekiwania osoby w stosunku do innych ludzi, wdrukowane ze wcześniejszych doświadczeń.

Intrapsychiczna Architektura: dawniej znana jako ,,Organizacja Morfologiczna’’;  jest to organizacja struktury psyche. Ta wewnętrzna architektura daje wgląd do wytrzymałości i spójności osobowości. Architektura ta wraz treściami intrapsychicznymi oraz dynamiką, reprezentują intrapsychiczne aspekty osobowości.

Nastrój/Temperament: obszar ten koordynuje fizyczne substraty organizmu do funkcjonowania psychiki. Obejmuje: funkcjonowanie neuropsychologiczne, ogólną energię i wpływa na charakterystyki oraz zdrowie fizyczne mające odzwierciedlenie w funkcjonowaniu psychicznym. Obszar ten sam w sobie reprezentuje biofizyczne aspekty osobowości.

Taksonomia Diagnostyczna/ Spektrum 15 Osobowości

Piętnaście Osobowości Millona: Style/Zaburzenia/Podtypy

Poniższa lista przedstawia najnowsze i kompletne (15 normalnych oraz anormalnych) rodzaje osobowości z Teorii Ewolucyjnej Millona.
Każda z nich zawiera normalny prototyp → styl osobowości (np. ustępujący) , a następnie anormalny prototyp → zaburzenie osobowości (np. schizoidalne).

• Ustępujący/Schizoidalny
• Ekscentryczny/Schizotypowy
• Nieśmiały/Unikający
• Współpracujący/Zależny
Towarzyski/Histrioniczny
Pewny Siebie/Narcystyczny
• Podejrzliwy/Paranoiczny
• Nonkonformistyczny//Antyspołeczny
• Asertywny/Sadystyczny
• Pesymistyczny/Depresyjny
• Sceptyczny/Pasywno-Agresywny
Kapryśny/Borderline
• Sumienny/Kompulsywny
• Żywiołowy/Burzliwy

 

tekst tłumaczony z (jeśli macie ochotę więcej poczytać)

ZapiszZapiszZapiszZapisz

Anita Kręgielewska
Anita Kręgielewska

Jestem psychologiem, terapeutką DBT, prezesem Fundacji BPD. Interesuję się zaburzeniami osobowości, szczególnie zaburzeniem borderline oraz narcystycznym, zależnym i histrionicznym, a także seksualnością człowieka (w tym jej patologią).

Artykuły: 29

Dodaj komentarz